Onay Bağımlılığı Nedir?
Onay bağımlılığı, bireyin başkalarının onayını ve takdirini almadan harekete geçmekte, karar almakta büyük oranda zorlanma olarak açıklayabiliriz. Bu kişiler, kendi değerlerini ve benlik saygılarını büyük ölçüde başkalarının değerlendirmelerine dayandırırlar. Onay bağımlılığı, sürekli olarak başkalarını memnun etmeye çalışma, hayır diyememe, eleştiriden kaçınma ve kendine olan güvenin azalması gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Onay Bağımlılığının Nedenleri
İnsan olarak karşılanması gereken barınma, yemek yeme, güvenlik, giyinme gibi temel ihtiyaçlarımız olduğu gibi karşılanması gereken psikolojik ihtiyaçlarımızda vardır; sevilmek, takdir edilmek, ilgi görmek, onaylanmak gibi. Çocukluk döneminde ebeveynleri tarafından onaylanmayan, takdir edilmeyen birey ise özgüvensiz, başarısız ve kendini yetersiz hisseder. Bu nedenle onaylanma ihtiyacının temelleri çocukluk döneminde atılır. Ebeveyn tutumları çocuğun kendini nasıl algıladığını şekillendirir. Çocuk sürekli ebeveynleri ya da bakım veren tarafından sürekli ödüllendiriliyorsa ileride ki dönemlerde de kişi çevresinden hep ödüllendirilmeyi, takdir edilmeyi, onaylanmayı bekler. Yaptığı bir şey sonucunda ödüllendirilmeyen kişi acaba yanlış bir şey mi yapıyorum, acaba doğru olmayan bir şey mi var? Düşüncesiyle harekete geçmeden önce onaylanmayı bekler.
Tam tersi olarak çocuğu hiç takdir etmeyen çocuğun ihtiyacı olan ilgi ve sevginin eksik veya yetersiz olduğu durumlarda da onay ihtiyacı ortaya çıkabilir. Çocuk hiç takdir edilmediği için başarısızlık ve yetersizlik duyguları içerisinde olur, başarısızlık duygusu bireyde bir korku duygusu yaratarak yaptığı ve yapacağı eylemlerde onu onay ihtiyacına iter. Birilerinin ona doğru karar verdiğini, doğru düşündüğünü söylemesini bekler ve artık sürekli bu arayış içerisinde olur. Bazen de onay ihtiyacı çocuğun görülmek, fark edilmek istemesi gibi duygular sonucu da ortaya çıkabilir. Çocuğun başarılarını görmezden gelen mükemmeliyetçi, eleştirel, ödül ceza sistemiyle çocuğu yönetmeye çalışan ebeveyn tutumları da kişinin benlik algısını, öz saygı ve öz sevgisini olumsuz etkileyerek onaylanma ihtiyacını doğurduğunu görebiliriz.
Onay Bağımlılığı ve Terapi
Seanslarda onay bağımlılığıyla ilgili öz güven, hayır diyebilmek, öz değer ve öz saygı, maruz bırakma teknikleri ile çalışarak kişinin onay ihtiyacının farkındalığı ve ortadan kaldırılmasıyla ilgili çalışılır.